Regulacje prawne, parametry jakościowe i zasady wtłaczania do sieci gazowej
Biometan, w rzeczywistości zyskuje na znaczeniu w kontekście transformacji energetycznej, dekarbonizacji sektora gazowego oraz rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Kluczowym etapem jego produkcji jest uszlachetnianie biogazu – czyli jego oczyszczanie do postaci spełniającej wymogi jakościowe tak jak gaz ziemny.
Czym jest biometan? Skład i proces produkcji
Biogaz z którego pozyskuje się biometan, powstaje w wyniku beztlenowej fermentacji materii organicznej. Składa się głównie z metanu (CH₄, 50–75%) i dwutlenku węgla (CO₂, 25–50%), ale zawiera także m.in. siarkowodór (H₂S), amoniak (NH₃), azot (N₂), tlen (O₂) a także parę wodną.
Aby biogaz mógł być naprawdę wykorzystywany jako odnawialna alternatywa dla gazu ziemnego, czyli pełnowartościowe paliwo gazowe, konieczne jest jego oczyszczenie do postaci biometanu zawierającego ponad 95% metanu. Tylko wtedy może on zostać wtłoczony do sieci gazowej, pod warunkiem spełnienia określonych parametrów jakościowych zbliżonych do gazu ziemnego wysokometanowego (typ E).
Biometan a polskie prawo – kluczowe akty i normy
Ustawa – Prawo energetyczne (Dz.U. 2024 poz. 266)
Reguluje ogólne zasady funkcjonowania rynku gazu, w tym przesył i dystrybucję paliw gazowych a także warunki przyłączania instalacji biometanowych.
Ustawa o odnawialnych źródłach energii (OZE) (Dz.U. 2023 poz. 1436)
Nowelizacja z 17 sierpnia 2023 r. definiuje biometan jako gaz uzyskany z biogazu, biogazu rolniczego lub wodoru odnawialnego. Może być zarówno wtłaczany do sieci gazowej, jak i transportowany w formie bioLNG lub bioCNG lub używany bezpośrednio do zasilania pojazdów.
Rozporządzenie systemowe (Dz.U. 2010 nr 133 poz. 891 z późn. zm.)
Wraz z nowelizacją z 2022 r. określa wymagania techniczne dla instalacji produkujących biometan, m.in. obowiązek stosowania urządzeń zwiększających kaloryczność i dostosowujących jakość biometanu do norm gazu ziemnego.
Normy jakościowe dla biometanu w Polsce
Polska Norma PN-C-04750:2011 – Gaz ziemny
Zawiera klasyfikację gazów, w tym uwzględniającą biogazy (BG) oraz gaz ziemny grupy E – referencyjny dla biometanu.
PN-EN 16723-1:2016
Norma techniczna dotycząca biometanu zatłaczanego do sieci gazowej oraz stosowanego w transporcie.
Operatorzy sieci i warunki przyłączenia
Polska Spółka Gazownictwa (PSG) – Operator Systemu Dystrybucyjnego (OSD)
Dostawca biometanu musi przede wszystkim:
- Wybudować instalację uzdatniania gazu,
- Następnie zamontować urządzenia pomiarowe: wilgotnościomierze, chromatografy procesowe, zapewniające stały monitoring jakości gazu, włącznie z pomiarem zawartości siarki,
- Jak również zaprojektować instalację rewersyjną, umożliwiającą zawrócenie gazu niespełniającego norm.
Niespełnienie parametrów skutkuje odmową wtłoczenia do sieci ale również naliczeniem opłat karnych zgodnie z IRiESD.
Podsumowując, jakość biometanu wtłaczanego do sieci w Polsce regulowana jest przez kombinację przepisów ustawowych, rozporządzeń oraz wytycznych technicznych, które wspólnie określają standardy i procedury zapewniające bezpieczeństwo i efektywność funkcjonowania systemu gazowego a ich spełnienie jest niezbędne dla uzyskania warunków przyłączenia.
GAZ-SYSTEM – Operator Systemu Przesyłowego (OSP)
Zgodnie z IRiESP, biometan aby wtłaczany do sieci przesyłowej musi spełniać ściśle określone wymagania:
| Parametr | Wartość dopuszczalna |
|---|---|
| Dwutlenek węgla | max 3% mol/mol |
| Tlen | max 0,2% mol/mol |
| Siarkowodór | max 7 mg/m³ |
| Siarka merkaptanowa | max 16 mg/m³ |
| Siarka całkowita | max 40 mg/m³ |
| Rtęć | max 30 μg/m³ |
| Ciepło spalania | min 38,4 MJ/m³ (10,556 kWh/m³) |
| Temperatura punktu rosy wody (5,5 MPa) | max +3,7°C (1 kwietnia do 30 września), max -5°C (z1 października do 31 marca) |
| Punkt rosy węglowodorów (2,7 MPa) | max 0°C |
| Pył (cząstki >10 µm) | max 1,0 mg/m³ |
| Liczba Wobbego dla paliwa gazowego grupy E | 45,0–56,9 MJ/m³ (12,500–15,806 kWh/m³) |
| Temperatura paliwa gazowego wprowadzanego do systemu przesyłowego | 0–50°C |
Gwarancje pochodzenia biometanu
Aby skorzystać z systemów wsparcia OZE, konieczne jest uzyskanie gwarancji pochodzenia biometanu. System ten został uregulowany nowelizacją ustawy o OZE z 2021 r. W ramach Pakietu Wodorowo-Gazowego UE zapowiedziano także stworzenie jednolitego systemu certyfikacji dla gazów odnawialnych i niskoemisyjnych w całej Unii Europejskiej.
Podsumowując
Z pewnością wprowadzenie biometanu do polskiej sieci gazowej to proces technicznie i formalnie złożony, wymagający spełnienia precyzyjnych norm jakościowych oraz zgodności z przepisami prawa energetycznego i OZE. Prawidłowe przyłączenie wymaga:
- dostosowania parametrów biometanu do standardów gazu ziemnego,
- uzyskania warunków przyłączeniowych od OSD/OSP,
- wdrożenia odpowiednich instalacji pomiarowych i zabezpieczających,
- a także formalnego potwierdzenia pochodzenia biometanu w systemie gwarancji.
Źródła:
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu gazowego (Dz.U. 2010 nr 133 poz. 891 z późn. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 6 sierpnia 2022 r. (Dz.U. 2022 poz. 1899) zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu gazowego.
- Polska Norma PN-C-04750:2011 – Gaz ziemny. Parametry.
- Polska Norma PN-EN 16723-1:2016 – Gaz ziemny i biometan używany w transporcie oraz biometan zatłaczany do sieci gazu ziemnego – Część 1: Wymagania dotyczące biometanu zatłaczanego do sieci gazu ziemnego.
- Wytyczne operatorów sieci gazowych – Gaz-System – IRiESP KSP, PSG (Polska Spółka Gazownictwa) – IRiESD.
- Kancelaria Raczyński Skalski & Partners: Nowelizacja ustawy OZE – Nowy system wsparcia dla biometanu, 2023, https://rsplegal.pl/nowelizacja-ustawy-oze-nowy-system-wsparcia-dla-biometanu/ (data dostępu: 18.04.2025).
- Filanowski P.: Porównanie oraz wyznaczenie wspólnych parametrów jakościowych dla biometanu zatłaczanego do sieci gazowej oraz biometanu przeznaczonego do celów transportowych bioCNG, 2022, Gaz, Woda i Technika Sanitarna, (10), 12-15.
inż. Paulina Rejniak
CZERWIEC 2025
ZAPISZ SIĘ do naszego Newslettera !
ZAOBSERWUJ NAS na Linked in !
Dowiedz się więcej o decyzji środowiskowej dla biogazowni
Sprawdź, czym różni się Produkt uboczny od odpadu
Poznaj 5 najczęstszych błędów w dokumentacji środowiskowej
Zobacz, jak skutecznie prowadzić konsultacje społeczne
FAQ
Jakie są minimalne wymagania jakościowe dla biometanu?
Minimalne wymagania jakościowe dla biometanu obejmują m.in. zawartość metanu (CH₄) powyżej 95%, dwutlenku węgla (CO₂) na poziomie maksymalnie 3%, a także siarkowodoru (H₂S) nieprzekraczającego 7 mg/m³. Istotnym parametrem jest również liczba Wobbego, która powinna mieścić się w zakresie 45–56,9 MJ/m³, co zapewnia kompatybilność z siecią gazową. Szczegółowe wymagania techniczne zostały określone w dokumentach IRiESP (dla OSP) oraz IRiESD (dla OSD).
Czy można uzyskać gwarancje pochodzenia dla biometanu?
Tak, istnieje możliwość uzyskania gwarancji pochodzenia dla biometanu. Są one przyznawane zgodnie z przepisami ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE) i pozwalają producentom korzystać z systemów wsparcia dedykowanych odnawialnym źródłom energii, co czyni inwestycje w biometan bardziej opłacalnymi.
Kto odpowiada za warunki przyłączenia biometanu do sieci?
Za warunki techniczne przyłączenia biometanu do krajowej sieci gazowej odpowiadają operatorzy systemów gazowych. W przypadku sieci dystrybucyjnej jest to Polska Spółka Gazownictwa (PSG) pełniąca rolę OSD, natomiast za sieć przesyłową odpowiada GAZ-SYSTEM jako Operator Systemu Przesyłowego (OSP). Każdy z operatorów posiada własne wytyczne techniczne, procedury przyłączeniowe oraz wymagania jakościowe, które muszą zostać spełnione przez wytwórców biometan
