Brzmi jak rewolucja, ale dla wielu gospodarstw to już realna odpowiedź na rosnące koszty energii, ogrzewania czy ceny nawozów.
Automatyzacja gospodarstw a wzrost zapotrzebowania na energię
Biogazownia rolnicza to sposób na tanią energię i zagospodarowanie odchodów. Automatyzacja i robotyzacja gospodarstw z jednej strony zwiększają zapotrzebowanie na energię elektryczną, z drugiej jednak pozwalając ograniczyć czas poświęcany na codzienne czynności przy chowie zwierząt. To z kolei otwiera drogę do rozwoju większych i bardziej wyspecjalizowanych gospodarstw.
Niestety wyższe rachunki za prąd, ciepło czy nawozy mocno uderzają w opłacalność hodowli. Nie bójmy się tego nazwać wprost — gospodarstwo rolne to przedsiębiorstwo, które musi się bilansować finansowo.
Jak odchody zwierzęce mogą pomóc gospodarstwu?
Zagospodarowanie odchodów zwierzęcych poprzez wydobycie z nich cennych zasobów może więc stać się kluczowym elementem utrzymania finansowej równowagi gospodarstwa.
Dzięki temu możliwe jest budowanie samowystarczalności energetycznej i nawozowej, co pozwala uniezależnić się od wahań cen rynkowych. Jest to szczególnie istotne w perspektywie możliwego wzrostu cen energii elektrycznej w IV kwartale 2025 r.
Naturalne nawozy – zagrożenia przy niewłaściwym składowaniu
Odchody zwierzęce – takie jak gnojowica, gnojówka, obornik czy pomiot – są cennym źródłem materii organicznej. Jednakże, niewłaściwe ich zagospodarowanie prowadzi do emisji odorów, amoniaku, siarkowodoru i metanu, a także do zanieczyszczenia wód gruntowych.
Biogazownia rolnicza – potencjał energetyczny odchodów
Biogazownia to instalacja wykorzystująca proces fermentacji metanowej, w którym odpady organiczne (np. gnojowica) przekształcane są w biogaz – odnawialne źródło energii.
Jak działa biogazownia w gospodarstwie?
W biogazowni odpady trafiają do fermentora, gdzie mikroorganizmy przetwarzają je w warunkach beztlenowych. Produktem jest biogaz, który można zarówno spalać w celu uzyskania energii elektrycznej, jak i cieplnej.
Poferment jako pełnowartościowy nawóz
Produkt uboczny fermentacji – poferment, zawiera składniki takie jak azot, fosfor i potas. Może z powodzeniem zastąpić nawozy mineralne na polach uprawnych.
Skalowalność inwestycji w biogazownie
Inwestycje w biogazownie można dostosować do wielkości gospodarstwa:
- W przypadku dużych gospodarstw: budowa pełnej, zintegrowanej instalacji biogazowej
- Dla małych gospodarstw: mikrobiogazownie lub współpraca w ramach spółdzielni
Partnerstwo z istniejącymi biogazowniami
Alternatywnie, możliwa jest współpraca w modelu barterowym z działającymi biogazowniami – np. wymiana substratu na nawóz.
Jak określić moc instalacji biogazowej?
Moc projektowanej instalacji zależy od dostępnego substratu. Na przykład, z chowu bezściółkowego wytwarzającego 18 000–20 000 Mg gnojowicy rocznie można uzyskać 100 kW mocy, co odpowiada ok. 908 MWh energii rocznie.
Zapotrzebowanie substratu w zależności od typu chowu
W chowie ściółkowym dla instalacji 100 kW potrzebne są:
- 2400 Mg gnojowicy
- 4300 Mg obornika
Ułatwienia prawne i dotacje – szansa dla rolników
Budowa biogazowni może przebiegać zgodnie z ustawą z 13 lipca 2023 r., która wprowadza uproszczenia proceduralne i przyspiesza proces inwestycyjny.
Program „Energia dla wsi”
Program oferuje dofinansowanie na budowę biogazowni od 10 kW do 10 MW. Warto dodać, że nabór wniosków trwa do 19 grudnia 2025 r. lub do wyczerpania środków
Biogazownia jako fundament nowoczesnego gospodarstwa
Biogazownia może stać się centralnym elementem gospodarstwa hodowlanego – źródłem energii, sposobem na redukcję kosztów i efektywne zagospodarowanie odchodów zwierzęcych.
📚 Autorzy:
mgr inż. Agata Patalas
dr inż. Kamil Kozłowski
LIPIEC 2025
Dowiedz się więcej o przeglądzie metod oczyszczania
Sprawdź, jakie są Kierunki rozwoju biogazu
Poznaj 5 najczęstszych błędów w dokumentacji środowiskowej
Zobacz, jak skutecznie prowadzić konsultacje społeczne
FAQ – Najczęściej zadawane pytania
1. Czym różni się biogaz od biometanu?
Biogaz to mieszanina gazów – przede wszystkim metanu i dwutlenku węgla – która powstaje w wyniku fermentacji biomasy, takiej jak gnojowica czy resztki roślinne.
Natomiast biometan to oczyszczony biogaz, w którym zawartość metanu przekracza 95%.
Dzięki temu, biometan ma właściwości zbliżone do gazu ziemnego i może być wtłaczany do istniejącej sieci gazowej.
Podsumowując, biogaz i biometan różnią się stopniem czystości i możliwościami zastosowania
2. Czy biometan i metan to to samo?
Z chemicznego punktu widzenia – tak, oba to cząsteczki CH₄, czyli metan.
Jednakże, główna różnica dotyczy ich pochodzenia.
Metan może być kopalny, czyli pochodzić z eksploatacji gazu ziemnego,
podczas gdy biometan powstaje z odnawialnych źródeł – np. odpadów organicznych, gnojowicy czy biomasy.
W rezultacie, biometan uznaje się za paliwo odnawialne, a metan kopalny – nie.
To ważne rozróżnienie w kontekście zrównoważonego rozwoju i neutralności klimatycznej.
3. Która technologia oczyszczania biogazu jest najpopularniejsza?
Obecnie, w Europie najczęściej stosuje się separację membranową.
Jest to technologia, która umożliwia efektywne oddzielenie metanu od innych gazów bez potrzeby podgrzewania.
W praktyce oznacza to, że separacja membranowa jest nie tylko efektywna, ale także ekonomiczna,
ponieważ zmniejsza zużycie energii i koszty eksploatacyjne.
Dzięki temu, jest to rozwiązanie chętnie wybierane przez rolników i inwestorów.
4. Czy biometan można używać w domach zamiast gazu ziemnego?
Tak – zdecydowanie. Biometan może być bezpiecznie wtłaczany do sieci gazowej
i co ważne, wykorzystywany dokładnie tak samo, jak tradycyjny gaz ziemny.
Oznacza to, że można go stosować do gotowania, ogrzewania budynków czy podgrzewania wody użytkowej.
Co więcej, korzystanie z biometanu zamiast gazu ziemnego przyczynia się do redukcji emisji CO₂
i wspiera transformację energetyczną.
5. Jakie są główne ograniczenia w produkcji biometanu w Polsce?
Pomimo dużego potencjału, sektor biometanu w Polsce napotyka kilka istotnych barier.
Przede wszystkim jest to niewielka liczba instalacji do oczyszczania biogazu.
Poza tym, brakuje stabilnego systemu wsparcia finansowego i dopłat.
Dodatkowo, rolnicy i inwestorzy zmagają się z długotrwałymi i skomplikowanymi procedurami administracyjnymi.
Na koniec warto dodać, że infrastruktura techniczna do wtłaczania biometanu do sieci gazowej
jest jeszcze słabo rozwinięta, co ogranicza możliwości szybkiego rozwoju rynku.
